COVİD-19 pandemiyasının yaratdığı ölüm hallarından sonra bir də psixoloji təsirləri qalmaqda davam edir. Dünyanın hər yerindən insanlar pandemiyadan sonra özlərini heç də əvvəlki kimi hiss etmədiklərini ifadə edirlər. Bəs pandemiya insanların psixologiyasına necə təsir edib?
Məsələ ilə bağlı Ednews-a danışan psixoloq Sevinc Həbibova bildirib ki, “pandemiya psixologiyası” ən çox azyaşlılarda təsir buraxıb:
“Pandemiyanın psixoloji təsirinin də çox ciddi dərəcədə insanlara zərər vurduğunu demək olar. Bəli bu gün də biz dünyanın istənilən ölkəsində xəstəliyə görə yaradılan sosial vəziyətin nəticəsini görürük. Pandemiya dövründə insanların ev şəraitində işləməsi və təhsil alması bütün dünyada zehni tənbəllik yaradıb. Misal üçün, uşaqlar həmin o məhdudlaşdırma dövründə dərslərə daha vecsiz və məsuliyyətsiz yanaşıblar. Bu vəziyyət onlarda məktəbə olan həvəsi hədsiz dərəcədə azaldıb. Bunu istənilən orta məktəb müəllimi təsdiqləyə bilər ki, azyaşlılarda pandemiyadan sonra evdən çıxmamaq kimi vərdiş yaranıb. Bəlkə də, bütün bunlar həyatın təbii parçasıdır və baş verməli olan hadisələrin qarşısı alına bilmir”.
İnsanlar arasında depressivliyin artmasının əsas səbəbləri sualına psixoloq bildirib ki, pandemiyadan sonra insanlar yaşadıqlarını hiss etmirlər və bu bütün dünya əhalisinə aiddir:
“Dünya əhalisinin 2 il ərzindən evə qapanması insanların özlərini ev şəraitində daha güvəndə hiss etməsinə şərait yaradıb. Hazırda bütün dünyada pandemiyanın depressivliyi qalıb. İnsanlar bunu çox vaxt qorxularla əlaqələndirirlər. Lakin mən deyərdim ki, insanların özlərini pandemiyadan əvvəlki kimi hiss etməməsi heç də qorxudan deyil. Əksinə insanlar indi daha az qorxur və ümumiyyətlə əvvəllər insanları qorxudan məsələlər indi onlar üçün adiləşib. Bu təkcə gənclər üçün yox, bütün yaş qrupları üçün eynidir. Fikirləşirəm ki, insanlar arasında yaranan və onların həyatdan daha az zövq almasına mane olan başqa bir amil də vecsizlikdir. 2020-ci ildən sonra insanları həyəcanlandıran hadisələr onlar üçün olduqca adiləşib. Yaşlı nəsillərin psixoloji təzyiqlərə daha davamlı olduğunu nəzərə alsaq, deyə bilərik ki, dövrün gəncləri üçün pandemiya daha da ağır nəticələr verib. Onlar həyatlarının ən çətin vaxtlarına çatmamış artıq yorğun və kədərli hiss edirlər. Əslində həm də deyə bilərik ki, karantin zamanı insanların özləri ilə vaxt keçirməyə həddən artıq imkanı olub. İlk baxışda yaxşı səslənsə də, bu insanları məşğuliyyətlərindən, münasibətlərindən və kəşf etməkdən soyudub. Beləcə, bizim üçün bütün maraqlarımız adiləşməyə başlayıb”.
Fərid Axund
