Ermənistanın siyasi səhnəsində son günlər baş verən hadisələr həm daxili elitaya, həm də xarici güc mərkəzlərinə açıq mesajdır: Baş nazir Nikol Paşinyan keçmişin simvollarını, Kremlin köhnə dayaqlarını sistemdən silmək qərarına gəlib. "Daşnaksütyun" partiyasına, Köçəryan-Sarkisyan çevrəsinə, hətta Apostol Kilsəsinin rəhbərliyinə qarşı hücumlar, əslində, yalnız bir anti-korrupsiya və ya hüquqi mexanizm deyil, daha geniş geosiyasi təmizləmə və Qərb yönümlü yenilənmə layihəsinin tərkib hissəsidir.
"Daşnaksütyun" – Moskvanın erməni siyasətindəki son qalalarından biri
Nikol Paşinyanın təşəbbüsü ilə "Daşnaksütyun" partiyasının lideri İşxan Saqatelyanın toxunulmazlıqdan məhrum edilməsinə hazırlıq və onun “gecə ilə Moskvaya uçması” siyasi fövqəladəlik hissini gücləndirir. Saqatelyanın “Müqəddəs Mübarizə” hərəkatına açıq dəstəyi və bu hərəkatın rəhbəri Baqrat Qalstanyana qarşı terror ittihamı Paşinyanın sərt addımlarına zəmin yaradıb. Həmin gecə Moskvaya sığınması isə sadəcə "işgüzar səfər" yox, geosiyasi qaçış planı kimi dəyərləndirilir.
Ən diqqətçəkən məqam odur ki, “Daşnaksütyun” partiyasının rəsmi maliyyə hesabatı ilə real xərcləri arasında 20 milyon dramlıq fərq ortaya çıxıb və bu fərqin mənbəyi bilinmir. Dövlət büdcəsindən 108.3 milyon dram almasına baxmayaraq, üzvlük haqları sıfır olan partiya həm də Rusiya mənşəli ianələr, şəxsi köçürmələr və şübhəli mülkiyyət artımı ilə gündəmə gəlib.
Koçaryan-Sarkisyan dövrünün kapitalına “toxunulmazlıq” dövrü bitdi
“Daşnaksütyun” partiyasının təkcə 72 daşınmaz əmlaka malik olması, həm də yeni avtomobil aldığı halda hesabatda qeyd etməməsi ciddi hüquqi pozuntuların siqnalıdır. Bu əmlakların əksəriyyətinin Koçaryan-Sarkisyan iqtidarı dövründə partiyaya “peşkəş” edilməsi, artıq həm korrupsiya, həm də dövlət əmlakının qanunsuz ötürülməsi kimi cinayət işlərinə səbəb ola bilər.
Maraqlıdır ki, Paşinyanın komandası təkcə partiya rəhbərliyinə yox, həm də onun “mühafizə zolağına” daxil olan şəxslərə – Arsen Martoyan, Vahan Matinyan, Qevorq Muradyan və deputat Qeqam Manukyana qarşı evi axtarışlar və saxlanmalarla mesaj verir:
“Bu, yalnız bir partiya deyil – bir sistemin sökülməsidir.”
Kilsəyə toxunmaq – Paşinyanın “müqəddəs inqilabı”
İkinci Qaregin (Ktriç Nersisyan) barəsində yayılan məlumatlar – KQB agentliyi, FSB ilə əməkdaşlıq, rəqib keşişlərin müəmmalı ölümü, Rusiyadakı arxiyepiskopun devrilməsi – təsadüfən sızdırılmayıb. Paşinyan təkcə siyasi müxalifəti deyil, ideoloji və dini dayaqları da Rusiyadan ayırmaq istəyir. Qareginin ətrafında yayılan kompromatlar onun gələcəkdə qanuni şəkildə mövqeyindən uzaqlaşdırılması üçün zəruri əsas yaradır.
Eçmiadzin artıq müqəddəs yer deyil – siyasi arenaya çevrilib.
Qərbin dəstəyi və Rusiyanın əlləri
Aİ-nin xarici siyasət rəhbəri Kaya Kallasın 270 milyon avroluq yardım paketi konkret olaraq:
-Seçkilərə Qərb müdaxiləsi,
-Rusiya təsirinə qarşı informasiya savaşı,
-Azad media və müstəqil təşkilatların gücləndirilməsi məqsədilə ayrılıb.
Bu vəsaitin Paşinyan komandasına siyasi manevr imkanı verdiyi şübhə doğurmur. Paralel şəkildə Rusiya da eyni metoddan – maliyyələşdirmə, casus şəbəkələri, informasiya kanalları və dini institutlar vasitəsilə – Ermənistanın içindəki təsir dairəsini qorumağa çalışır. Lakin Paşinyan artıq bu balansı dağıtmaq üçün riskli, amma planlı şəkildə hərəkətə keçib.
Gorusda “siyasi qərargah” – növbəti dalğa üçün komanda hazırlanır
Bu şənbə Gorusda keçiriləcək iclasda Paşinyanın növbəti hədəfləri, həbslər, seçki taktikası və Rusiya təsirinə qarşı informasiya savaşının yolları müzakirə olunacaq. Həmin iclas sadəcə gündəlik tədbir deyil – Ermənistanın yaxın gələcəyinin xəritəsini çəkəcək siyasi format olacaq.
Ermənistanda post-Kreml transformasiyası başlayır
Ermənistan artıq postsovet nostaljisindən imtina etməyə və Qərb yönlü siyasi modernizasiyaya keçməyə cəhd edir. Paşinyan bunun üçün:
- müxalifəti hüquqi və maliyyə təzyiqi ilə zəiflədir,
- keçmiş prezidentlərə qarşı kompromat bazası toplayır,
- kilsəni siyasətdən ayırmaq üçün əsaslı kampaniya yürüdür,
və ən əsası, Qərbin maliyyə və siyasi dəstəyindən optimal istifadə etməyə çalışır.
Bu isə Ermənistanda yaxın aylarda yeni siyasi nizamın – post-Koçaryan, post-Kreml, post-kilsə ittifaqının formalaşacağına işarədir.
Şahlar Ruhi
