World Boxing (Ümumdünya Boks Təşkilatı) boksçuların təşkilatın turnirlərində iştirak etmələri üçün məcburi gender testindən keçmələrini tələb edəcək. Bu qərar, idmanda gender məsələləri ilə bağlı qlobal mübahisələri bir daha gündəmə gətirib.

Təşkilatın açıqlamasına görə, bütün boksçular, cinsiyyətlərinə uyğun kateqoriyada yarışa buraxılmaq üçün test nəticələrini təqdim etməlidirlər. Qərarın əsas hədəfi, “idmanda ədalət və şəffaflığı təmin etmək” kimi izah edilsə də, insan haqları müdafiəçiləri və bir sıra idman qurumları bu addımı diskriminasion hesab edirlər.

Imane Khelif Hadisəsi Fonunda Qərar
Qərarın birbaşa səbəblərindən biri kimi Əlcəzairli boksçu İmane Khelifin Parisdəki 2024 Yay Olimpiya Oyunları zamanı yaşadığı qalmaqal göstərilir. Beynəlxalq Boks Assosiasiyası (IBA) onun gender testindən keçmədiyini əsas gətirərək yarışa buraxılmamasını müdafiə etsə də, Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi (BOK) bu qərarı qəbul etməmiş və Khelifin anadangəlmə qadın olduğunu təsdiqləmişdi.

Bu insidentdən sonra World Boxing, gender məsələlərinin tənzimlənməsi üçün standart və məcburi testlərin tətbiqinə qərar verib. Təşkilatın məqsədi hər hansı mübahisəli halların qarşısını əvvəlcədən almaq və yarışların legitimliyini təmin etməkdir.

Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin Yanaşması
BOK 2024-cü ilin əvvəlində World Boxing-i müvəqqəti olaraq tanısa da, mart ayında bu təşkilatın yarışlarını 2028-ci il Los Anceles Olimpiya Oyunlarının proqramına daxil edib. BOK daha öncə maliyyə və idarəetmə problemləri səbəbindən IBA ilə əməkdaşlığı dayandırmışdı.

İnsan Hüquqları və Etik Məsələlər
Gender testlərinin məcburi şəkildə tətbiqi bir çox etik suallar doğurur. İnsan hüquqları müdafiəçiləri bu cür testlərin şəxsi toxunulmazlığa müdaxilə olduğunu, idmançılara qarşı yalnış stiqmatlaşma və diskriminasiya riski yaratdığını bildirirlər. Xüsusilə interseks və trans idmançılar üçün bu cür qaydalar əlavə çətinliklər yarada bilər.

Fatimə Şükürova // EDnews