XX əsrin ikinci yarısında başlayan soyuq savaş, ideologiyaların və nüvə gücünün kəsişməsində tarixi bir sınaq oldu. Amma 21-ci əsrdə yeni mübarizə meydanı formalaşdı — bu, artıq yalnız əsgər və tankların yox, məlumat axını və süni zəka alqoritmlərinin savaş meydanıdır.
Texnologiya artıq dövlətlərin güc və nüfuz vasitəsinə çevrilib. Çin və ABŞ arasında gedən rəqabət, təkcə iqtisadi üstünlük yox, həm də gələcəyin dünyasında hansı ölkənin texnoloji hegemon rol oynayacağını müəyyən edən qlobal strateji qarşıdurmadır. Bu qarşıdurmanın önündə Huawei və ChatGPT kimi nəhənglər dayanır.
Dünyanın yeni soyuq savaşında, sanksiyalar və patent mübahisələri, 5G şəbəkələri və süni zəka platformaları əsas silahlardır. Bu savaşın görünməyən tərəfi — informasiya təhlükəsizliyi, rəqəmsal suverenlik və ideoloji təsir mübarizəsidir. Biz artıq texnologiya dövründə yaşayırıq, burada hər bayt və hər bir kod parçası qlobal güc balansını dəyişdirə bilər.
Huawei: Çin texnologiya ambisiyalarının simvolu — İmperiya qurucusunun rəqəmsal əli
"Huawei" yalnız Çin şirkəti deyil, bu, Pekinin texnologiya və geosiyasi strateji ambisiyalarının canlı təzahürüdür. 5G infrastrukturunun qlobal miqyasda yayılması ilə "Huawei" qlobal kommunikasiya xəritəsini öz xeyrinə dəyişmək istəyir. Bu, sırf biznes deyil — bu, rəqəmsal imperiya quruculuğudur.
ABŞ və müttəfiqləri "Huawei"-ni təhlükə kimi görür, çünki şirkət vasitəsilə Çin rəqəmsal nəzarət və casusluq imkanlarını artırmaq potensialına malikdir. ABŞ-ın tətbiq etdiyi sanksiyalar, "Huawei"-nin qlobal texnologiya bazarındakı ayağını kəsərək Çinin artan təsirini dayandırmaq məqsədi daşıyır. Bu sanksiyalar texnologiya müharibəsinin ən kəskin mərhələsini simvollaşdırır.
Eyni zamanda "Huawei"-nin innovasiya qabiliyyəti, böyük investisiyalar və özəl tədqiqat mərkəzləri bu şirkəti yenilik və texnoloji suverenliyin rəmzinə çevirib. Çin üçün "Huawei" həm də milli qürur, həm də gələcəyin iqtisadi və hərbi təhlükəsizliyinin təminatçısıdır.
"ChatGPT" və süni zəkanın qlobal rəqəmi — İnformasiya hegemoniyasının yeni aləti
"OpenAI"-nin yaratdığı "ChatGPT" süni zəka texnologiyalarının zirvəsi olmaqla yanaşı, ABŞ-nin rəqəmsal üstünlüyünün simvoluna çevrilib. Bu alət sadəcə texniki yenilik deyil, o, insanların dünyanı anlama və ona təsir etmə formalarını dəyişdirir.
"ChatGPT" müxtəlif dillərdə, fərqli mədəniyyətlərdə insanlara çataraq qlobal informasiya mühitini formalaşdırır. Onun vasitəsi ilə idarə olunan informasiya axını, etibarlı və manipulyasiya edilə bilən məzmun yaratmaqla, Qərbin informasiya müharibəsində güclü kartıdır.
Bu süni zəka modeli yalnız avtomatlaşdırılmış dialoq yox, həm də ideoloji təsir mexanizmi kimi istifadə olunur. Qərb texnologiyalarının arxasında duran dərin resurslar, məlumat bazaları və etik standartlar, "ChatGPT"-nin nüfuzunu artırır və süni intellekt sahəsində ABŞ-ın dominant mövqeyini qoruyur.
Soyuq savaşın yeni taktiki arenası: İqtisadi, siyasi və ideoloji savaş — Kodlarla silahlanmış dünya
"Huawei" və "ChatGPT" arasındakı mübarizə sadəcə korporativ rəqabət deyil. Bu, qlobal güc balansını yenidən tənzimləyən strateji oyundur. Texnologiya müharibəsi artıq iqtisadi sanksiyalardan başlayaraq, ticarət müharibəsinə, diplomatik təzyiqlərə və informasiya savaşına qədər genişlənib.
ABŞ "Huawei"-ni bloklamaqla Çinin qlobal texnologiya təsirini məhdudlaşdırmaq istəyir, Çin isə öz növbəsində rəqəmsal suverenliyini təmin etmək üçün yeni texnologiyalar və strateji tərəfdaşlıqlar axtarır. Eyni zamanda, "ChatGPT" kimi platformalar, Qərbin informasiya təhlilində və ideoloji təsirdə qabaqcıl mövqeyini qorumaq üçün əlverişli vasitədir.
Bu savaşda milli təhlükəsizlik anlayışı dəyişir — artıq hər bir texnoloji element strateji əhəmiyyət daşıyır. İqtisadi məhdudiyyətlər, intelektual mülkiyyət hüquqları, etik standartlar və süni zəkanın idarə olunması, ölkələrin gücünü müəyyən edən yeni müharibə sahələridir.
Texnologiya müharibəsinin gələcəyi — Rəqəmsal hegemoniyanın sirri
Huawei və ChatGPT, bu gün qlobal texnologiya müharibəsinin simvolu kimi tarixə düşür. Onların arxasında duran dövlətlər isə yalnız texnologiyaları deyil, həm də yeni dövrün dünyasının taleyini müəyyənləşdirir.
Gələcəkdə texnologiya yalnız iqtisadiyyat və kommunikasiya deyil, həm də təhlükəsizlik və geopolitikanın əsas elementi olacaq. Bu mübarizədə qalib gələnlər, həm rəqəmsal, həm də ideoloji hegemonluq əldə edəcək.
Biz indi yalnız texnologiyanın inqilabi dəyişikliklərinin şahidləri deyilik, həm də texnologiyanın siyasi və ideoloji müstəvidə güc mübarizəsinin canlı şahidiyik. Soyuq savaşın bu yeni mərhələsi — daha görünməz, amma daha təsirli və bütün dünyaya yayılmışdır.
Texnologiya müharibəsi artıq buradadır. Onun yeni üzü — Huawei-dən ChatGPT-yə, kodlarla yazılmış soyuq savaşdır.
Şshlar Ruhi//EDnews
