Əlli il əvvəl naməlum səbəbdən qanında vacib bir molekul olmayan bir hamilə qadın üzərində aparılan testlər 2024-cü ildə insanlarda yeni bir qan qrupu sisteminin – MAL qan qrupunun – aşkar edilməsinə səbəb olub.
“EDnews” xəbər verir ki, bu kəşf Böyük Britaniya və İsraildən olan elm adamlarının uzun illər davam edən araşdırmaları nəticəsində mümkün olub.
Araşdırma nəticələri “Blood” jurnalında dərc olunub və bu tapıntı nadir qan qruplarının daha yaxşı başa düşülməsinə və təhlükəsiz qanköçürmə proseslərinin aparılmasına böyük töhfə verə bilər.
1972-ci ildə hamilə bir qadından götürülən qan nümunəsində “AnWj antigeni” adlanan molekulun yoxluğu həkimləri çaşdırmışdı. Sonrakı tədqiqatlar göstərib ki, insanların 99,9 faizdən çoxu bu molekula malikdir, lakin bəzi nadir hallarda bu molekul qanda olmaya bilər. Tədqiqatı aparanlardan biri, Böyük Britaniya Milli Səhiyyə Xidmətinin hematoloqu dr. Louise Tilley bu qəribəliyi 20 ildən artıq araşdırdığını bildirir. Onun sözlərinə görə, bu yeni qan qrupu sistemi nadir, lakin tibbi cəhətdən çox vacib xəstələrin daha doğru tanı və müalicəsinə imkan verəcək. Yeni kəşf edilən qan qrupu MAL geni ilə əlaqədardır. Bu genin hər iki nüsxəsi dəyişiklik (mutasiya) keçirdikdə insanın qanında “AnWj antigeni” olmur və bu şəxs MAL mənfi qan qrupuna sahib olur. Tədqiqatçılar üç belə nadir xəstəni müəyyən ediblər. Bu antigenin olmaması insanın sağlamlığına birbaşa zərər verməsə də, uyğunsuz qan köçürülməsi halında ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. İnsanlar, əsasən, ABO və Rh qan qruplarını tanıyır. Amma bədəndə qırmızı qan hüceyrələrinin səthində daha az tanınan, lakin tibbi baxımdan önəmli olan bir çox antigenlər var. Qan köçürülməsində bu antigenlərin uyğun gəlməsi həyati əhəmiyyət daşıyır. Əks halda, bədən yad qanı rədd edə və ağır reaksiyalar baş verə bilər. MAL zülalı hüceyrələrin səth strukturunu sabit saxlamaq və molekulların daşınmasına kömək etmək kimi funksiyalar daşıyır. Əvvəlki tədqiqatlar göstərir ki, “AnWj antigeni” yeni doğulmuş körpələrdə yoxdur və doğuşdan dərhal sonra yaranır. Tədqiqatçılar bu kəşf sayəsində MAL mənfi qan qrupunu daşıyan xəstələrin qanlarının təhlükəsiz şəkildə istifadəsi və uyğun donor tapılması üçün yeni test üsulları inkişaf etdirə biləcəklərini bildirirlər. Əlavə olaraq, bu mutasiyanın irsiyyətlə ötürülüb-ötürülmədiyini müəyyən etmək də mümkün olacaq. Beləliklə, bəzi hallarda bu vəziyyət digər gizli tibbi problemlərin əlaməti ola bilər.
Bu yeni kəşf nadir qan qruplarının daha yaxşı başa düşülməsi istiqamətində mühüm addımdır. Tədqiqatçılar bu sahədə daha çox insan həyatının xilas edilə biləcəyini ümid edirlər.
Fatimə Mərdanlı // EDnews
