Qərbi Avstraliyanın ucqar bölgəsində geoloqlar dünyanın dəmir hasilatı sahəsində tarazlığı dəyişə biləcək nəhəng bir filiz yatağını aşkar ediblər. Bu tapıntı həm də Yer kürəsinin geoloji tarixini yenidən nəzərdən keçirməyə səbəb ola bilər.
“EDnews” xəbər verir ki, artıq zəngin mineral ehtiyatları ilə tanınan Hamersli bölgəsində elm adamları indiyədək qeydə alınmış ən böyük dəmir filizi yatağını aşkar ediblər. Bu yataqda təxminən 55 milyard metrik ton yüksək keyfiyyətli filiz var ki, dəmir tərkibi 60 faizdən çoxdur.
Bu möhtəşəm tapıntının dəyəri təxminən 6 trilyon dollar olaraq qiymətləndirilir və dünya dağ-mədən sənayesi üçün dönüş nöqtəsi hesab olunur. Kertin Universitetinin geoloqu doktor Liam Kortni-Devis tərəfindən "Proceedings of the National Academy of Sciences" jurnalında dərc olunan araşdırmada bu kəşf bütün sənaye üçün fundamental dəyişiklik kimi xarakterizə edilir.
Pilbara regionunun ürəyində yerləşən nəhəng ehtiyat
Yataq Pilbara adlanan, uzun müddət dünyanın ən zəngin mineral bölgələrindən biri kimi tanınan Qərbi Avstraliya ərazisində yerləşir. Hamersli dəmir filizi artıq onilliklərdir ki, hasil olunur. Lakin texnologiyalardakı son yeniliklər və inkişaf etmiş analiz metodları əvvəllər görünməyən bu miqyasda ehtiyatın aşkar edilməsinə səbəb olub.
Əvvəllər bu geoloji formasiyaların yaşı 2,2 milyard il olaraq təyin edilirdi. Ancaq yeni aparılmış uran və qurğuşun izotop analizləri bu yaşı təxminən 1,4 milyard ilə qədər endirib. Bu dəyişiklik regionun geoloji keçmişini, xüsusilə də qədim superkontinent dövrlərinin mineral yataqlarına təsirini daha dərindən anlamağa imkan verir.
Geoxronoloq, dosent Martin Danisikin sözlərinə görə: "Bu nəhəng dəmir yataqları ilə superkontinent dövrləri arasındakı əlaqənin ortaya çıxarılması qədim geoloji proseslərə dair anlayışımızı daha da dərinləşdirir".
Araşdırmalar göstərir ki, Yer qabığının milyonlarla il əvvəlki dinamik hərəkətləri bu ölçüdə mineral toplularının yaranmasına şərait yaradıb.
Müasir texnologiyalar sayəsində aşkarlanan gizli yataqlar
Müasir izotop tarixi və kimyəvi analiz texnologiyaları bu kəşfin reallaşmasında əsas rol oynayıb. Komanda bu metodlarla təkcə yatağın həcmini deyil, həm də filizin keyfiyyətini dəqiqliklə müəyyənləşdirə bilib. Əvvəllər bu yataqda dəmirin 30 faiz olduğu güman edilirdisə, indi bu göstəricinin 60 faizi keçdiyi təsdiqlənib ki, bu da onu dünyanın ən zəngin yataqlarından birinə çevirir.
Doktor Kortni-Devis qeyd edib ki, bu kəşflər yalnız elmi deyil, həm də praktik əhəmiyyət daşıyır: "Bu nailiyyətlər daha səmərəli və ətraf mühitə az zərər verən hasilat üsullarına yol açır".
Dünyanın dağ-mədən xəritəsi dəyişir
Avstraliya onsuz da qlobal dəmir filizi bazarında üstün mövqedədir. Bu yeni tapıntı isə ölkənin təsir gücünü daha da artıracaq. Yatağın miqyası dünya üzrə dəmir qiymətlərinə və xüsusilə Çin kimi əsas alıcılarla iqtisadi münasibətlərə birbaşa təsir göstərə bilər.
Məqalədə qeyd olunur ki, bu yataq təkcə iqtisadi deyil, həm də Yer kürəsinin geoloji inkişafı ilə bağlı əvvəlki fərziyyələrə meydan oxuyur. Alimlər bu bölgəni araşdırmağa davam etdikcə, planetimizin səthini və mineral ehtiyatlarını formalaşdıran proseslər haqqında daha çox bilik əldə etməyi ümid edirlər.
Bu kəşf mineral formalaşması haqqında mövcud biliklərin sərhədlərini genişləndirir və bənzər geoloji şəraitdə gizlənmiş digər potensial nəhəng yataqların aşkarlanması üçün imkanlar yaradır.
Dünyada digər metal yataqlarının aşkarlanması
Qeyd edək ki, Tibet yaylasında da təxminən 20 milyon ton həcmində zəngin bir mis yatağı aşkar edilib. Bu region geoloqlar tərəfindən uzun müddət diqqətdən kənarda qalmışdı. Lakin bu yeni tapıntı qlobal miqyasda resurs kəşfiyyatının gələcəyi ilə bağlı geniş müzakirələrə səbəb olub.
