BRICS-ə (BRİKS) tam hüquqlu üzv və ya tərəfdaş dövlət statusunda qoşulmaq istəyən ölkələrin tam siyahısı açıqlanıb.
Ednews "İzvestiya" agentliyinə istinadən xəbər verir ki, burada 28 ölkə, o cümlədən Azərbaycan, Vyetnam, İndoneziya, Suriya, Tailand və Türkiyə kimi ölkələr də var. Siyahıda Çad, Eritreya və Cənubi Sudan da daxil olmaqla bir çox Afrika dövlətləri də mövcuddur. Bundan əlavə, hələ beynəlxalq arenada tam tanınmayan Fələstin dövlətinin adı da ayrıca qeyd olunun.
Qeyd etmək vacibdir ki, ölkələrin hamısı rəsmi olaraq müraciət etməyib.
Kazanda keçiriləcək sammitdə kimlərin və hansı statusla BRİKS-ə qoşulacağı hələ dəqiq deyil. Bütün bunlar mövcud üzvlərin konsensusa gəlib-gəlməməsindən asılı olacaq.
Hansı ölkələr BRİKS-ə qoşulmaq istəyir?
Bu il birliyə Misir, İran, Efiopiya və BƏƏ-nin qoşulmasından sonra BRİKS-ə müxtəlif statuslarda qoşulmaq istəyən daha 29 namizəd var.
"İzvestiya" bu həftə Nijni Novqorodda başa çatan qrupun xarici işlər nazirlərinin sammitində iştirak edən BRİKS ölkələrindən birinin nümayəndə heyətindən tam siyahını əldə edib.
Siyahıda olan ölkələr: Azərbaycan, Əlcəzair, Banqladeş, Bəhreyn, Belarus, Boliviya, Venesuela, Vyetnam, Honduras, Zimbabve, İndoneziya, Qazaxıstan, Kuba, Küveyt, Mərakeş, Nigeriya, Nikaraqua, Fələstin (müşahidəçi dövlət və ya dialoq tərəfdaşı kimi qoşula bilər), Pakistan, Seneqal, Suriya, Tailand, Türkiyə, Uqanda, Çad, Şri Lanka, Ekvatorial Qvineya, Eritreya və Cənubi Sudan.
Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrov keçirdiyi mətbuat konfransında bildirib ki, tərəflər bu yeni kateqoriyanın razılaşdırılması ilə bağlı işlərin icmalını aparıblar. Braziliyanın xarici işlər naziri Mauro Vieyranın vurğuladığı kimi, birliyə qoşulmaq istəyənlər müəyyən kriteriyalara cavab verməlidirlər. İlk növbədə, qrupda bir-birini tanımayan və ya birtərəfli sanksiyalar tətbiq edən ölkələr ola bilməz. Digər bir kriteriya qlobal idarəetmənin, o cümlədən BMT Təhlükəsizlik Şurasının islahatlarının dəstəklənməsi ilə bağlıdır, bu isə hazırda beynəlxalq çağırışlara cavab vermir, məsələn, Qəzza sektorundakı vəziyyət kimi, nazir vurğulayıb.
Hazırda birliyə iki formatda qoşulmaq mümkündür: BRİKS+ birliyə hələ üzv olmayan ölkələrin iştirakını nəzərdə tutur, "aoutrich" isə - sədr ölkə tərəfindən dəvət edilmiş dövlətlər (əsasən öz regionundan olan dövlətlərin nümayəndələri dəvət edilir; Yohannesburqda keçirilən sammitdə CAR qitənin bütün ölkələrinə dəvət göndərib). Bu zaman BRİKS tərəfdaşlarının statusu üzvlüyə maksimal yaxın olacaq - bu, mövcud kateqoriyalardan fərqləndirir.
BRİKS-ə qoşulmağın faydaları
Maraqlıdır ki, siyahıda mühüm enerji resursları ixracatçısı olan Azərbaycan var. Bununla belə, respublikanın rəsmi şəxsləri birliyə iştirak səviyyəsi barədə açıqlama vermirlər, halbuki, məsələn, Azərbaycan idmançıları Kazanda başlayan BRİKS Oyunlarında iştirak edirlər. Yerli analitiklər dəfələrlə Bakının qrupla əməkdaşlığının üstünlüklərini qeyd ediblər - bu, Cənubi Qafqaz ölkələri arasında qarşılıqlı ticarət həcmini artıracaq. Azərbaycanın üzv olmasına onun qonşuları olan Rusiya və İranın üzvlüyü səbəb ola bilər. Beləliklə, regionda BRİKS üzv ölkələrindən ibarət bütöv bir blok formalaşacaq.
İndoneziya və Vyetnamla bağlı vəziyyət qeyri-müəyyəndir. 2023-cü ildə Vyetnam və İndoneziyanın artıq BRİKS-ə üzv olmaq üçün rəsmi müraciət etdiyi məlumatı yayılıb.
Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan ötən həftə bəyan etmişdi ki, Türkiyə BRICS-ə (BRİKS) qoşulmaq istəyir.
Xatırladaq ki, namizədlər və onların qrupa qoşulma formatı ilə bağlı məsələlər BRİKS-in oktyabrda Kazanda keçiriləcək sammitində həll olunacaq.
Oğuz
