Səhralıq bölgədə aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı alimləri heyrətə salan qeyri-adi bir obyekt aşkarlanıb. Daş və metal komponentlərdən ibarət olan bu tapıntı zahirən mürəkkəb mexanizmi – dişli çarx sistemini xatırladır. Onun yaşı isə indiyədək məlum olan texnoloji tarix anlayışlarına meydan oxuyur: təxminən 2 milyon il.
Tapıntı süxurların dərin qatlarında – Homo sapiens hələ mövcud olmadığı dövrdə formalaşmış geoloji təbəqələrdə aşkarlanıb. Araşdırmanın nəticələri dünya elmi ictimaiyyətində geniş rezonans doğurub.
“Texnologiyanın canlı qazıntısı”
ABŞ-dən paleotexnoloq, doktor Ceyms Hanter bu kəşfi belə şərh edib:
“Bu, bizə məlum olan heç bir qədim icada bənzəmir. Hətta texnologiyaların canlı qazıntısıdır demək olar. Dişli sistem, simmetrik düzülüş və metallaşmış səth – bunlar ibtidai insanlardan milyon illər əvvəl meydana çıxmış texnoloji mədəniyyətə işarə edə bilər.”
Elmin sərhədləri silkələnir
Pekin Universitetindən professor Lin Xiao isə bu strukturu sadəcə texniki yox, həm də elmi düşüncəyə çağırış adlandırıb:
“Bu sadəcə qəribə deyil – bu, elmin əsaslarını sorğulayan bir paradoksdur. Əgər obyektin insan əli ilə yaradıldığı təsdiqlənsə, bu, bəşəriyyət tarixini yenidən yazmağa səbəb ola bilər.”
Elm bölünüb: texnologiya, yoxsa təbiətin oyunu?
Araşdırmaçılar arasında fikir ayrılığı yaranıb. Bir qrup elm adamı bu obyektin unudulmuş və ya naməlum bir texnoloji sivilizasiyaya aid ola biləcəyini düşünür. Digərləri isə bunun təbiətin təsadüfi formalaşdırdığı geoloji struktura bənzədiyini bildirirlər.
Bəşəriyyət tarixində yeni səhifə açıla bilərmi?
Əgər bu artefaktın texnoloji qurğu olduğu sübut edilərsə, bu, insan zəkasının və texnologiyasının mənşəyi ilə bağlı indiyədək qəbul olunmuş bütün nəzəriyyələri yenidən nəzərdən keçirməyə vadar edəcək.
Hazırda beynəlxalq ekspertlər qrupu analizləri davam etdirir. Qazıntı bölgəsində əlavə obyektlərin olması ehtimalı istisna edilmir.
Fatima Şükürova // EDnews
