Böyük Britaniyaya məxsus şirkət olan “DEEP” insanların uzunmüddətli dəniz kəşfiyyatı aparmağı üçün sualtı yaşayış yerləri yaratmağa çalışır.
"EDnyus" xəbər verir ki, “DEEP”in prezidenti Sean Wolpert deyib ki, okean, xüsusilə də okean səthinin altı bəşəriyyət üçün qalan son kor nöqtələrdən biridir.
Okean kəşfiyyatı və texnologiya istehsalı ilə məşğul olan şirkət ilk yaşayış sahəsi olan “Vanguard”ı 2025-ci ilin sonuna qədər buraxmağı planlaşdırır. Uzunluğu 12 m və eni 7,5 m olan “Vanguard” 100 m dərinlikdə üç nəfəri yerləşdirəcək və 2027-ci ildə istifadəyə verilməsi planlaşdırılan daha böyük və daha təkmil yaşayış yeri olan “Sentinel” üçün sınaq yatağı kimi nəzərdə tutulub.
“DEEP”ə görə “Vanguard” peşəkar dalğıc komandalarını əhatə edən qısa müddətli missiyalar üçün daha uyğun olsa da, “Sentinel” tədqiqat üçün uzun müddətli bir platforma kimi xidmət edəcək və 200 m dərinliklərdə 28 günə qədər uzun müddətli missiyalar üçün altı nəfərə qədər sərnişin qəbul edəcək.
“Sentinel”də nəm və qurudakı laboratoriyalar ilə dalğıcların okean və yaşayış sahəsi arasında problemsiz səyahət etmələrini təmin edən bir quruluş olan ay hovuzu olacaq.
Bu sayədə tədqiqatçılar dəniz dibindən real vaxtda nümunələr toplayıb analiz edə biləcək və səthə çıxmağa ehtiyac azalacaq.
“DEEP” şirkətindən verilən açıqlamada qeyd olunub ki, "SpaceX"in kosmos üçün etdiklərini, onlar da sualtı tətqiqatlar üçün etməyi planlaşdırır.
Şirkət rəhbərliyi, kritik sualtı infrastrukturu izləyən qlobal donanmanın sualtı yaşayış sahələrindən faydalanacağını düşünür.
Onlar qeyd edib ki, müzakirə edilən sahələrdən biri də kritik sualtı infrastrukturudur. İstifadə etdikləri məlumatların böyük bir hissəsi sualtı kabellərdən keçir.
NATO-nun məlumatına görə, qlobal internet trafikinin 95%-dən çoxunu ötürən sualtı kabellər, neft və qaz daşıyan boru xətləri təxribatlara qarşı həssasdır.
Son illərdə Avropa, 2022-ci ildə Şimal Axını boru xətlərinə edilən təxribat, 2023-də Balticconnector təbii qaz boru xətti hadisəsi və 2024-də Baltik dənizindəki sualtı kabel zədələnməsi kimi bir sıra hadisələrə şahid olub.
Şirkətdən verilən açıqlamada qeyd olunub ki, “Sentinel” həmçinin dərin dəniz ekosistemlərini araşdıran bioloqlar üçün bir sualtı tədqiqat stansiyası kimi xidmət edə bilər, eyni zamanda çəkici bir akvarium kimi turistik mərkəz kimi də fəaliyyət göstərə bilər.
"Bizim etmək istədiyimiz şey “SpaceX”in kosmos haqqında insanlarda yaratdığı təsirə sahib olmaqdır. Buna görə də niyyətimiz sualtı tətqiqatlar üçün ən yaxşı beyinləri cəlb etməkdir" – deyə şirkət rəsmisi əlavə edib.
“DEEP”dən verilən məlumata görə, “Sentinel” tel qövs aşqar istehsalı adlı texnikadan istifadə edərək 12 fut hündürlüyündə altı robot tərəfindən tikilir.
Açıqlamada qeyd olunub ki, bu üsul böyük bir 3D printerə bənzəyir, lakin yaşayış sahəsinin dərin okean təzyiqinə davam edə biləcəyindən əmin olmaq üçün strukturu qat-qat inşa etmək üçün plastik yerinə metal tel istifadə olunur.
“DEEP” sualtı yaşayış sahələrinin modulyar və daşınabilir olması səbəbilə Legolar kimi yenidən birləşdirilə biləcəyini və yenidən yerləşdirilə biləcəyini bildirir.
“Vanguard”ın ilk yerləşdiriləcəyi yer hələ müəyyən edilməyib, amma “DEEP” Avropa, Orta Şərq və Şimali Amerika'dakı potensial müştərilərlə danışıqlarını davam etdirir.
