Valentina Tereşkova gəncliyində müxtəlif işlərlə məşğul olub: zavodda işləyib, Domra alətində ifa edib, hətta paraşütlə tullanıb. Məhz bu sonuncu məşğuliyyəti onun həyatını dəyişdi. SSRİ rəhbərliyi kosmosa ilk qadını göndərmək qərarına gələndə, müəyyən kriteriyalar irəli sürdü: 30 yaşa qədər, boyu 170 sm-dən çox olmayan, çəkisi 70 kq-a qədər olan və paraşütlə tullanma təcrübəsi olan qadınlar seçilməli idi.

Valentina beş namizəd arasına düşdü. Seçim prosesində yalnız fiziki hazırlıq deyil, həm də siyasi baxışları, mənşəyi və ictimai fəaliyyəti nəzərə alındı. Sonda ən uyğun namizəd məhz Tereşkova oldu.

Həyatını təhlükəyə atan uçuş

16 iyun 1963-cü ildə “Vostok-6” kosmik gəmisi orbitə çıxdı. Anasına isə sadəcə yarışlara gedəcəyini demişdi. Gerçəkdən xəbər tutan ailəsi bunu yalnız radiodan eşitdi.

Tereşkova üç gün ərzində (71 saat) Yer ətrafında 48 dövrə vurdu. O, atmosferi çəkdi və bu şəkillər sonradan elm adamlarına aerosol qatlarını öyrənməyə kömək etdi. 19 iyunda Altay bölgəsinə eniş etdi.

Lakin bu uçuşda qorxunc bir problem yaşandı. Kosmik gəminin proqramlaşdırılmasında ciddi bir səhv buraxılmışdı – gəmi avtomatik olaraq Yerə qayıtmaq üçün tənzimlənməmişdi! Valentina isə əl ilə idarəetmə sisteminə hazırlanmamışdı. O, Yer ilə əlaqə saxlayaraq səhvi düzəltmək üçün təlimatlar aldı və onları tətbiq edərək öz həyatını xilas etdi. Əks halda, yanacaq tükənənə qədər orbitdə qalacaqdı.

Yerə döndükdən sonra onu dərhal baş konstruktor Sergey Korolyov çağırdı. O, ciddi bir ifadə ilə dedi:

— Bu barədə heç kimə danışmaq olmaz. Xalq yalnız sənin qəhrəmanlığını bilməlidir, problemləri yox.

Və Tereşkova susdu.

Nümunəvi ailə – dövlətin göstərişi ilə qurulan evlilik

Uçuşdan sonra Tereşkova Sovet İttifaqının qəhrəmanı elan edildi. Ailəsinə üçotaqlı mənzil hədiyyə olundu. SSRİ qadının gücünü göstərmək üçün yeni bir simvol yaratmışdı.

Lakin az sonra o, kosmonavt Andriyan Nikolayevlə evləndirildi. Bu, sıradan bir nikah deyil, dövlətin təşkil etdiyi bir “şou” idi. Toyda hətta Leonid Brejnev də iştirak etmişdi.

1964-cü ildə qızları Alyona dünyaya gəldi. Həkimlər, kosmosa gedən heyvanların övladlarının xəstə doğulduğunu əsas gətirərək, körpənin sağlamlığından narahat idilər. Lakin Alyona zəif doğulsa da, normal inkişaf etdi.

Ancaq evlilik tez bir zamanda problemlərlə doldu. Tərəflər boşanmaq istəsə də, Brejnev buna icazə vermədi. Çünki onların ailəsi Sovet xalqı üçün nümunəvi model idi. Beləliklə, Tereşkova uzun illər xoşbəxt ailə görüntüsü yaratmağa məcbur oldu. Boşanmaq yalnız 1982-ci ildə mümkün oldu.

50 il gizli saxlanılan həqiqət

Uzun illər ərzində Tereşkova uçuş zamanı yaşadığı təhlükələr haqqında danışmadı. Kosmik gəmidəki texniki səhvlər, ölüm təhlükəsi, onu susmağa məcbur edən təzyiqlər – bunların hamısı illərlə gizli qaldı.

O, sistemə sadiq qaldı. Bəlkə də qorxudan, bəlkə də dövlətə olan borc hissindən. Amma bir şey dəqiqdir: onun həqiqətləri sonsuza qədər kosmosun dərinliklərində itdi 

Fatimə Şükürova // EDnews