Quipu barədə nə bilirik?

Maraqlı 18:24 13.02.2025

Yeni kəşf edilən Quipu yaxın kainatın ən böyük quruluşu kimi diqqət çəkir. Qalaktikalararası nəhəng bir tor kimi uzanan Quipu kainatın yaranması və dinamikası barədə yeni məlumatlar təqdim edir.

"EDnyus"  "Makale Astronomy & Astrophysics" jurnalına istinadən xəbər verir ki, son illərdə aparılan astronomik müşahidələr kainatın ən böyük quruluşunu ortaya çıxarıb və bu quruluş Quipu adlandırılıb. Adını And dağlarında yaşamış qədim İnka sivilizasiyasının məlumat saxlama üsulu olan Quipudan alan bu nəhəng quruluş qalaktikamızdan 130.000 dəfə böyük olması ilə seçilir.

Ətraflı müşahidələr nəticəsində kəşf edilən Quipu kainatın genişliyi və mürəkkəbliyi haqqında yeni məlumatlar verir. Bu nəhəng quruluş, qalaktikalararası iri bir tor kimi uzanır və kainatın formalaşması, strukturu və təkamülü ilə bağlı bir çox suala işıq tutur.

Quipunun kəşfi astronomiya dünyasında böyük marağa səbəb olub. Alimlər bu quruluşun necə meydana gəldiyini və kainatda hansı rola malik olduğunu anlamaq üçün geniş araşdırmalar aparırlar. İlkin tapıntılara görə, Quipunun bu qədər böyük olmasının səbəbi qalaktikaların qarşılıqlı təsir göstərərək birləşməsi və genişlənməsi ola bilər.

Quipu Yer kürəsindən 424 milyon ilə 815 milyon işıq ili uzaqlıqda kəşf edilən beş böyük kosmik quruluşdan biridir. Bu strukturlar ümumilikdə bütün qalaktika dəstələrinin 45%-ni, bütün qalaktikaların 30%-ni və yaxın kainatın həmin bölgəsindəki bütün materiyanın dörddə birini ehtiva edir. Lakin onların kütləsi həcmin cəmi 13%-ni tutur, bu isə həmin bölgənin ətraf mühitə nisbətən olduqca yüksək sıxlığa malik olduğunu göstərir. Ümumilikdə, qalaktikaların kainatda müxtəlif sıxlıqlarda yerləşməsi gözlənilməz deyil. Kainat əsasən qalaktikaların və dəstələrin arasında boş sahələrin olduğu liflər və düyünlər şəklində təşkil olunmuş "kosmik tor" adlanan quruluşa malikdir. Bu boşluqlar "void" adlanır.

Quipu sözü ispan dilində "düyün" mənasını verir və İnka imperiyası dövründə inzibati, iqtisadi və dini məlumatları saxlamaq üçün istifadə olunurdu. Əsasən lama yunu və ya pambıqdan hazırlanan bu iplər düyünlərin sayı, növü və rəngləri vasitəsilə müxtəlif informasiyaları kodlaşdırırdı. Quipu İnka cəmiyyətinin mürəkkəb və yaxşı təşkil edilmiş strukturunu əks etdirir.

Quipunun kəşfi kainatın sirrlərini anlamaq istiqamətində mühüm addım hesab olunur. Bu quruluşun tədqiqi, kainatın ilkin dövrlərdəki dinamikası haqqında daha çox məlumat əldə etməyə və onun necə formalaşdığı barədə yeni ipucları tapmağa kömək edə bilər.

Tarix yalnız yaşanmır – həm də seçilir Gülşən Behbud yazır...

Xəbər xətti

Milli Məclisin komissiyası Azərbaycanla bağlı yayılan saxta xəbərlərə münasibət bildirib
19:46 18.06.2025
"Təzyiq altında sülhə razı olmayacağıq"
19:20 18.06.2025
"Ərazi müdafiəsi" anlayışına yenidən baxılacaq
19:03 18.06.2025
"Hər iki komanda bizə uyğun olmayan rəqiblərdir"
17:54 18.06.2025
"2024-cü ildə dünyada 82 jurnalist öldürülüb"
17:49 18.06.2025
Rəqəmsal aslılıq və onun mənfi təsirləri: Nə etmək lazımdır?
17:22 18.06.2025
2025-ci il Bakıda bu ərazilərdəki qəzalı binalar söküləcək
16:39 18.06.2025
Ceyhun Bayramovla Lavrov İran-İsrail müharibəsini müzakirə etdilər
16:32 18.06.2025
"İsrail səhvinə görə cəzalanacaq"
16:27 18.06.2025
Ümumdünya Şəhərsalma Forumu Təşkilat Komitəsinin ilk iclası olub
16:24 18.06.2025
Kazinolar yalnız bu zonalarda fəaliyyət göstərəcək – Səbəb açıqlandı
14:54 18.06.2025
İsrail niyə savaşır? Xanəmir Telmanoğlu yazır...
14:44 18.06.2025
İranda sentrifuqa avadanlığının istehsal edildiyi bina vurulub
14:34 18.06.2025
Kazino açmaq üçün dövlət rüsumu müəyyənləşdi
14:27 18.06.2025
UEFA Çempionlar Liqası: "Qarabağ"ın rəqibləri bəlli oldu
14:24 18.06.2025
Bakıda Ombudsmanların Beynəlxalq Simpoziumu keçirilir
14:17 18.06.2025
: “Azərbaycan-Bolqarıstan əlaqələri strateji mahiyyət daşıyır”
14:03 18.06.2025
"Bu regiona daha çox qan, daha çox yanğın lazım deyil”
13:40 18.06.2025
Fintech və Bankçılığın Transformasiyası: Pul Artıq Rəqəmdir
13:03 18.06.2025
Bakıda Almaniya viza mərkəzi açılıb
12:53 18.06.2025
Psixoloji Sağlamlıq və Toksik Pozitivlik: Həmişə Xoşbəxt Olmaq Zərər Verə bilərmi?
09:16 18.06.2025
Tramp NATO-nun Haaqa sammitinə gəlməyə bilər
23:05 17.06.2025
"Əhmədinejat sağdır"
22:00 17.06.2025
İranın Baş Qərargah rəisi israilliləri Təl-Əviv və Hayfanı tərk etməyə çağırıb
21:14 17.06.2025
ABŞ İranın nüvə obyektlərinə zərbə endirə bilər
21:10 17.06.2025
Biopsiyanı əvəz edəcək yeni üsul tapıldı
20:19 17.06.2025
Britaniya Yaxın Şərqəki aviasiya donanmasını genişləndirir
19:35 17.06.2025
“Azərbaycan: Qaranlıq keçmişdən aydınlıq tarixə” işıq üzü gördü
18:22 17.06.2025
" İsrail tərəfindən sülh yolu ilə nizamlanma istəyi görmürük""
18:17 17.06.2025
Alimlər süni intellektin insan kimi düşünə bildiyinə dair sübut tapdı
17:44 17.06.2025
Bu günədək 47 min taksi sürücüsü təlimlərə cəlb olunub
17:31 17.06.2025
" ABŞ dünya ictimaiyyətinin hörmətini itirsə, başa düşəcək ki,.."
17:29 17.06.2025
Riyaziyyat müəllimindən 271 min manatlıq dələduzluq
17:13 17.06.2025
Ursula fon der Lyayenə etimadsızlıq səsverməsi üçün imza toplanmasına başlanılıb
17:06 17.06.2025
Gözəllik salonlarında infeksiya riskləri ilə bağlı onlayn sorğu keçirilir
16:54 17.06.2025
“Real tarix və “böyük Ermənistan” uydurması” 11 dildə təqdim olundu
16:33 17.06.2025
Sülhə Qarşı Səfərbərlik: Ermənistanın Radikal Keçmişə Qayıdışı
16:32 17.06.2025
"OpenAI" ABŞ Pentaqonla müqavilə imzalayıb
16:26 17.06.2025
"Süni intellektin tibb müəssisələrinə inteqrasiyası üçün planlar nəzərdə tutulub " -Müsahibə
16:01 17.06.2025
Ümumdünya Şəhərsalma Forumu ölkəyə nə verəcək?
15:40 17.06.2025
Hamısı