ABŞ müzakirə qrupunda Avropaya qarşı nifrəti AB-ni dəhşətə gətirir.Tramp administrasiyasının müttəfiqləri ilə münasibətləri gərginləşir.
Avropa diplomatının, ABŞ-ın yüksək səviyyəli təhlükəsizlik rəsmiləri arasında olan müzakirə qrupunda Avropa müttəfiqlərinə qarşı ifadə etdiyi hissi hamıda birmənalı qarşılanmadı.
Böyük ehtimalla, Atlantik jurnalının baş redaktoru Cefri Qolberqdə bu müzakirə qrupunda iştirak edib və burada, Süveyş Kanalında ticarət marşrutlarını açmaq məqsədilə Yəməndə Huti üsyançılarına qarşı planlaşdırılan hücumlar müzakirə olunub. Sonradan bu açıq mübadilə ictimailəşdirilib.
Qrupda müzakirə zamanı vitse-prezident JD Vans, ABŞ ticarətinin yalnız 3%-nin,amma Avropa ticarətinin 40%-in kanaldan keçdiyini bildirir və sonrasında o və Müdafiə Naziri Pete Heqset, Avropanın bu vəziyyətdən istifadə etdiyini bildirirlər.
Bu təhlükəsizlik böhranı, ölkədə böyük narahatlıq yaradıb və Demokratlar Heqsetin istefasını tələb edirlər.
Okeanın o tərəfində - yəni Atlantikdə - Avropan liderləri və siyasətçiləri Haqsetin istefasının tezləşməsini tələb ediblər.
Rəsmilər anonimlik şərtlərinin qorunması şərtilə ABŞ-Avropa münasibətləri barədə açıq fikir bildiriblər. Açıq şəkildə söylənmiş şərhlər itransatlantik əlaqələrdə daha da gərginlik yaratmamaq üçün yer almayacaq.
Vens keçən ay Münhendəki Təhlükəsizlik Konfransında Avropanı media senzura etdiyini iddia edərək ittiham edib və onu daxili düşmən” adlandırıb.
Bazar ertəsi müzakirə qrupunda gedən söhbət Avropada bir sıra gərginliklərin, narahatlığın,qorxunun olduğunu açıq şəkildə göstərib.Bu da o deməkdir ki, Tramp administrasiyası artıq qitəni ən böyük müttəfiqlərindən biri hesab etmir.
Qərbi Avropa, İkinci Dünya Müharibəsindən sonra ABŞ-ın təhlükəsizlik və müdafiə məsələlərində ona hər zaman dəstək verəcəyi fikrində olub.
Elə məhz bu fakt, Tramp administrasiyasını və Avropanı “digər ölkələrdən sui-istifadə etmək"niyyətində olan yer kimi görməyə vadar edir.
ABŞ, ümumi daxili məhsulunun 3.7%-ni müdafiə üçün sərf edir.Bəzi böyük iqtisadiyyatlara malik ölkələr, məsələn, İspaniya və İtaliya hələ də bu hədəfə çatmayıblar, amma tezliklə çatacaqlarını bildirirlər.
Avropa ABŞ-dan hava müdafiə qurğuları və nüvə baxımından geridədir.
Avropa ölkələrinin çoxunda məcburi hərbi xidmətin dayandırılması baş verir.Bu o deməkdir ki,o təxminən 100,000 ABŞ hərbçisinə güvənir, ki bu da potensial təcavüzkarlara qarşı "deterrent" rolunu oynayır.
Avropalılar, Sovet İttifaqının dağılmasından və Soyuq Müharibədən sonra, rifah və sosial xidmətlərə daha çox sərmayə qoyublar.
"ABŞ bu yükü niyə təkbaşına daşımalıdır-Tramp administrasiyası narahatlıq keçirir.
Müzakirə qrupunda görünən məlumatlara görə, Milli Təhlükəsizlik Müşaviri Maykl Volts, Avropanın dəniz qüvvələrinin vəziyyətindən şikayətlənir. “Süveyş gəmiçilik xətlərini yalnız ABŞ bərpa edəcək,” - Tramp qeyd edir.
Müzakirə qrupunda daha sonra, Avropanın ABŞ-a verə biləcəyi iqtisadi faydalar barədə müzakirələr edildi.
“Əgər ABŞ, böyük xərclə sərbəst gəmiçiliyini bərpa etsə, qarşılığında əlavə iqtisadi gəlir əldə edə bilər"-deyə "SM"adlı şəxs (böyük ehtimalla "Ağ Ev"in baş katibinin müavini Stiven Miller) bildirib.
Avropa artıq ölkə daxilində öz müdafiə xərclərini artırmağı açıq və ictimai şəkildə müzakirə edir.
Amma Trampın Avropadan narazılığı ortaya çıxmış yeni məsələ deyil.
O, birinci prezidentliyi dövründə Avropanın aşağı müdafiə xərclərinin çox olduğunu səbəb göstərərək çox əsəbiləşmişdiyi dilə gətirmişdi.
ABŞ, uzun müddət “sui-istifadə” olunmuş kimi hiss edib o, bu hissi açıq şəkildə bəyan edib.
Ticarət tarifləri tətbiq etmək, Trampın göstərdiyi ilk addımlardan biri olub.
Mart ayının əvvəlində,Tramp, davam edən ticarət müharibəsində Avropaı spirtli içkiləri üzərində 200%-lik gömrük vergisi tətbiq etməklə hədələyərkən, AB-ni də “istismarcı” və “düşmən” olaraq qınayıb.
Müzakirə qrupunda Avropaya qarşı təhqiramiz ifadələrin olduğu bir vaxtda, təsadüfən başqa bir hadisə baş verdi: Avropa İttifaqının ticarət komissarı Maros Şefkoviç və Avropa Komissiyasının prezidenti Ursula fon der Leyenin kabinetinin başçısı, bazar ertəsindən etibarən Vaşinqtona gedərək yeni tariflərdən qaçmaq üçün təbliğat kampaniyası başlatmağa meyl edirlər.
Müdafiə məsələlərində, Donald Tramp dəfələrlə təhdid edib ki, ABŞ "müdafiə xərclərini ödəməyən" ölkələri qoruya bilməz.
Onun,NATO-ya səfir olmaq istəyən namizədi bildirir ki, bu addım Avropalıların ümumi daxili məhsulunun 5%-ni müdafiəyə sərf etməsini tələb edir.
Böyük Britaniya hazırda ümumi daxili məhsulunun 2.3%-ni müdafiəyə sərf edir və bunu 2027-ci ilə qədər 2.6%-ə çatdırmağı planlaşdırır. Fransa isə hər il müdafiəyə ümumi daxili məhsulunun 2.1%-ni ayırır.
Soyuq Müharibə dövründə ümumi düşmən Sovet İttifaqı idi, hansı ki,onun ərazisi Şərqi Avropanın geniş sahələrini əhatə edirdi.
ABŞ, Qərbi Avropanı yaxında saxlamaq və hərbi cəhətdən onu özündən asılı etmək istəyirdi.
Amma ölkə daxilində baş vermiş digər hadisələrindən sonra Vaşinqtonun diqqəti İraq və Əfqanıstana yönəldi. Çinə də ayrıca diqqət yetirildi.
Prezident Obama, Asiyanı öz xarici siyasətinin əsas prioriteti etmək istədiyini açıq şəkildə bildirdi.
Amma ən əsas məsələ odur ki,Tramp yalnız Avropaya qarşı antipatiya sərgiləmir,o Ukrayna müharibəsini bitirmək istəyir.Bunlarla bərabər o, Rusiya prezidenti Vladimir Putinə yaxınlıq nümayiş etdirir, halbuki Avropa onu bütün qitənin təhlükəsizliyinə və rifahına təhdid kimi görür.
Mədinə Məmmədova/EDnews
