Ötən gün Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Baş Assambleyasında Ukrayna ilə bağlı gərgin müzakirələr aparılıb.
“EDnews” xəbər verir ki, ABŞ-nin yeni administrasiyası gözlənilməz addım ataraq Avropa müttəfiqləri ilə eyni mövqedə durmayıb.
Vaşinqton Çinlə Rusiya tərəfindən dəstəklənən neytral qətnaməni irəli sürüb. Bu qətnamə BMT Təhlükəsizlik Şurasında qəbul edilsə də, Baş Assambley Avropa ölkələrinin düzəlişləri ilə sənədin alternativ versiyasını qəbul edib. Həmin düzəlişlərdə baş verənlərə görə məsuliyyətin Rusiyanın üzərinə qoyulması tələb olunurdu. ABŞ isə bu dəyişikliklərə qarşı çıxmayaraq səsvermədən çəkinib.
Baş Assambleyada Ukrayna və Avropa ölkələri tərəfindən təqdim edilən və Qərbin standart mövqeyini əks etdirən qətnaməni qəbul edib.
BMT-də Ukrayna münaqişəsi ilə bağlı eyni gündə iki qətnamə müzakirəyə çıxarılıb. Birinci qətnamə Ukrayna tərəfindən irəli sürülüb və Avropa ölkələri tərəfindən dəstəklənib. Sənəddə Rusiyaya qarşı sərt ifadələr yer alıb və Ukraynada ədalətli və davamlı sülhün təmin olunmasına çağırış edilib.
Ukrayna qətnaməsi üç səhifədən ibarət olub və burada Rusiyanın Ukraynaya genişmiqyaslı hərbi müdaxiləsinin üç ildir davam etdiyi və bunun təkcə Ukrayna üçün deyil, digər regionlar və qlobal sabitlik üçün də dağıdıcı nəticələr doğurduğu vurğulanıb.
ABŞ-ın nümayəndəsi Doroti Şi isə Ukrayna qətnaməsini "söz müharibəsi" kimi qiymətləndirərək onun səsvermədən çıxarılmasını istəyib. ABŞ öz növbəsində "sülhə aparan yol" adlı alternativ qətnamə təqdim edib. Sənəddə münaqişənin tez bir zamanda dayandırılmasına və Ukrayna ilə Rusiya arasında davamlı sülhə çağırış edilib. Avropa İttifaqı ölkələri bu qətnaməyə düzəlişlər təqdim edərək, Rusiyanın məsuliyyətini vurğulamağa çalışıblar.
BMT Baş Assambleyasında Ukrayna tərəfindən təqdim edilən qətnamə 93 lehinə, 18 əleyhinə və 65 bitərəf səslə qəbul olunub. Qətnaməyə qarşı çıxan ölkələr arasında ABŞ, Rusiya, İsrail, Macarıstan və Şimali Koreya da olub.
ABŞ-ın təklif etdiyi qətnamə də qəbul edilib, lakin Avropa ölkələrinin düzəlişlərindən sonra ilkin versiyasından fərqli olub. Səsvermə zamanı 93 ölkə lehinə, 8 ölkə əleyhinə səs verib, 73 ölkə isə bitərəf qalıb. Avropa düzəlişləri səbəbindən ABŞ öz sənədinə səs verməkdən çəkinib.
Təhlükəsizlik Şurasında isə fərqli bir vəziyyət yaranıb. ABŞ qətnaməsinin ilkin versiyası qəbul edilib və Rusiya, Çin, Pakistan, Əlcəzair, Panama və digər ölkələrin dəstəyini qazanıb. Böyük Britaniya, Fransa, Yunanıstan və Danimarka isə bitərəf qalıb. Bu, 2022-ci ildən bəri Ukrayna məsələsində ABŞ, Rusiya və Çinin ilk dəfə konsensusa gəlməsi olub.
Doroti Şi qətnamənin "sülhə aparan ilk addım" olduğunu vurğulayıb. O bildirib ki, bu sənəd BMT Nizamnaməsinin ruhunu əks etdirir və müharibənin dayandırılmasına kömək edə bilər.
Təhlükəsizlik Şurasında müzakirələr gərgin keçib. Böyük Britaniya, Fransa və digər Avropa ölkələri səsverməni fevralın 25-nə qədər təxirə salmağa çalışsalar da, ABŞ buna qarşı çıxıb və nəticədə təklif rədd edilib.
Böyük Britaniya, Fransa, Yunanıstan və Danimarka tərəfindən təqdim olunan və Rusiyanın təcavüzkar adlandırılmasını nəzərdə tutan düzəlişlər ya kifayət qədər səs toplamayıb, ya da Rusiya tərəfindən bloklanıb. Həmçinin, Rusiyanın münaqişəni "Ukrayna ətrafında münaqişə" adlandırmaq və onun "köklü səbəblərinin" araşdırılmasını tələb edən düzəlişləri də qəbul edilməyib.
Fransa və Böyük Britaniya qətnaməni veto etməsə də, səsvermədə bitərəf qalıb və nəticədə sənəd qəbul edilib.
Böyük Britaniyanın BMT-dəki daimi nümayəndəsi Barbara Vudvord bildirib ki, "ədalətli və BMT Nizamnaməsinə uyğun bir sülh" olmadan münaqişənin dayandırılması mümkün deyil. O vurğulayıb ki, "Rusiya ilə Ukrayna eyni tutulmamalıdır və münaqişənin köklü səbəbləri müəyyən edilməlidir".
Rusiyanın BMT-dəki daimi nümayəndəsi Vasili Nebenziya isə Avropa ölkələrini "hərbi ritorikanı gücləndirməkdə" ittiham edib və qəbul edilən qətnaməni "sülhə yönələn ilk real addım" kimi qiymətləndirib. O, "Avropa ölkələrinin münaqişənin həllində deyil, onun uzadılmasında maraqlı olduğunu" iddia edib.
Çinin BMT-dəki daimi nümayəndəsi Fu Tsun isə qətnaməni dəstəklədiklərini və beynəlxalq ictimaiyyəti Ukrayna məsələsində dialoqun bərpasına töhfə verməyə çağırdıqlarını bildirib.
Doroti Şi isə qəbul edilən qətnamənin BMT Təhlükəsizlik Şurasının üç il ərzində Ukrayna ilə bağlı qəbul etdiyi ilk sənəd olduğunu vurğulayıb və onun "sülhə aparan yol" açacağına ümid etdiyini bildirib.
