"The Jerusalem Post" qəzetinin 26 yanvar 2025-ci il tarixli sayında dərc edilən "Azərbaycanın Ermənistana hücumunu dəstəkləmək İsrailin maraqlarına uyğun deyil" adlı məqaləsinə bu gün qəzetin Cənubi Qafqaz üzrə siyasi şərhçisi Mordexay Kedar tərəfindən əhatəli cavab verilib. Oxucuların marağını nəzərə alaraq cavab məqaləsinin Azərbaycan dilində tərcüməsini sizə təqdim edirik.
"Azərbaycanın Ermənistana hücumunu dəstəkləmək İsrailin maraqlarına uyğun deyil" (26 yanvar 2025) məqaləsində Dan Perri və Gilad Şer İsrailin Ermənistanı dəstəkləməli və ya ən azı neytral mövqe tutmalı olduğunu iddia edirlər.
Onlar tamamilə yanılırlar; yəhudi dövləti Azərbaycanı bütün münaqişələrində, xüsusən də İran və onun müttəfiqi Ermənistanla qarşıdurmalarda dəstəkləməlidir.
Perri və Şer etiraf edirlər ki, "Bakı hakimiyyəti İsrailə neft satır, İsraildən silah alır və İranı izləmək və ona qarşı mübarizə aparmaq üçün strateji mövqe təmin edir". Bu isə göstərir ki, Azərbaycan İsrailin təhlükəsizliyi üçün mühüm strateji tərəfdaşdır.
Axı Azərbaycan, İsrailin kəşfiyyat məqsədləri və ehtimal ki, əməliyyatları üçün istifadə edə biləcəyi, İran İslam Respublikası ilə sərhədi olan yeganə dost ölkədir.
Onlar yazırlar: "Son vaxtlar Azərbaycan ambisiyalarının Ermənistanın suveren ərazilərinə qədər uzandığını göstərdi: Syunik bölgəsində yerləşən, Zəngəzur dəhlizi adlandırılan ərazinin ələ keçirilməsi".
Və onlar haqlıdırlar – İsrail Azərbaycan tərəfinin Zəngəzur dəhlizinə nəzarət tələbinə dəstək verməlidir, çünki bu, İranla Ermənistan arasındakı quru əlaqəsini kəsir və İsrailin maraqlarına uyğundur. Perri və Şer bildirirlər ki, "Bu dəhliz Türkiyəni Azərbaycan və Mərkəzi Asiya ilə birləşdirərək, bölgədə Türkiyənin təsirini artıracaq".
Xatırlatmaq lazımdır ki, Türkiyənin artıq Mərkəzi Asiya və Qafqazda, o cümlədən Türkmənistan və Azərbaycanda əhəmiyyətli təsiri mövcuddur. Zəngəzur dəhlizi Ankara üçün Avropa və Çini birləşdirən quru yolu – dəmir yolu və avtomobil yolları – yaratmağa imkan verəcək.
Belə bir yolun açılması Türkiyəni regional sülh və təhlükəsizliyə yönəlmiş iqtisadi siyasətə daha çox üstünlük verməyə təşviq edə bilər və bununla da beynəlxalq sabitliyə töhfə verə bilər.
Perri və Şer bildirirlər ki, "Ərdoğanın Suriyada islamçı qruplaşmalara dəstəyi Türkiyənin oradakı təsirini, xüsusilə şimal-qərbdə möhkəmləndirib". Lakin onlar unudurlar ki, məhz bu "islamçı qruplaşmalar" İran və onun proksi qüvvələrini Suriyadan çıxarıb və İranın Livandakı "Hizbullah" qruplaşmasına raketlər, silah və sursat ötürmək üçün istifadə etdiyi marşrutu bağlayıb. Bu, İsrailin maraqlarına uyğun deyilmi?
Onlar iddia edirlər ki, "Bu dəhlizin itirilməsi Ermənistanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə ciddi zərbə vuracaq və zəif qonşularına qarşı təcavüzün qarşısının alınmadığını göstərən bir siqnal verəcək". Lakin unutmaq olmaz ki, Azərbaycanın bu dəhlizə nəzarət tələbi 2020-ci ildə Azərbaycan və Ermənistan arasında imzalanmış atəşkəs razılaşmasına əsaslanır.
Müəlliflər yanlış nəticəyə gəlirlər ki, "İsrail Zəngəzur dəhlizinin ələ keçirilməsini dəstəkləməklə təhlükəli bir həddi keçmiş olacaq. İsrail bu addıma qarşı çıxmalı və Azərbaycanla strateji tərəfdaşlığını tarazlaşdırmalıdır...".
Bu əlaqələr ən yüksək əhəmiyyət kəsb edir
Xeyr, İsrail Azərbaycanla əlaqələrini maksimum gücləndirməlidir, çünki bu münasibətlər ən yüksək strateji əhəmiyyətə malikdir. Xüsusilə də, İranın nüvə silahına doğru irəlilədiyi bir dövrdə bu münasibətlər həyati əhəmiyyət kəsb edir.
Azərbaycanın strateji mövqeyi və İsrailin təhlükəsizliyi üçün xüsusi əhəmiyyəti yəhudi dövlətinə bu müttəfiqə qəti dəstək siyasəti yürütmək zərurətini diktə edir.
Dostluq ehtiyac anında sınanır və əgər Azərbaycan İsrailin dəstəyinə ehtiyac duyursa, bu dəstək səxavətlə və qətiyyətlə göstərilməlidir. Dostlara sadiqlik, istənilən dövlətin beynəlxalq arenadakı mövqeyi üçün olduqca mühüm amildir".
Müəllif: Mordexay Kedar
Mənbə: "The Jerusalem Post"
