Bütün Türkiyə xalqının artıq uzun müddətdir həyəcanla gözlədiyi zaman gəlib çatdı və nəticələr hərçənd bir çoxlarının təəccübləndirdi. Cumhuriyyet Halk Partiyası (CHP) 47 il sonra ilk dəfə bələdiyyə seçkilərində bariz şəkildə qalib gəldi. Belə əlamətdar bir hadisə fonunda isə bir sıra suallar meydana gəldi. Bu qələbə Türkiyə üçün hansı önəmi kəsb edir? Azərbaycan bu siyasi dəyişiklikdən təsirlənəcək?

CHP necə qalib gəldi?

Bu seçimin ən böyük gözədəyən dəyişikliyi sözsüz ki, siyasi xəritənin dəyişməsidir. Həmin bu siyasi xəritəyə müşayiət edən sekulyar – mühafizəkar qütbləşmənin yumşalmağa başladığının göstəricisidir. Əslində realistik bir perspektivdən yanaşsaq, CHP-nin bu seçkilərdə qalib gələcəyi ilə bağlı bir sıra proqnozlar verilmişdi. Lakin sözsüz ki, Kılıçdaroğlu rəhbərliyinin 2023-cü il may ayında keçirilən prezident seçkilərində məğlub olması bir çoxlarının bu proqnozlardan çəkindirdiyini görmək olurdu. Hərçənd burada ən təəccüblü məqam CHP-nin artıq Şərqi Anadolu şəhərlərində varlıq göstərməsi idi. Hansı ki, bu şəhərlər Ədalət və Qalxınma Partiyasının (AKP) güclü olduğu şəhərlər idi. Bu da əslində həm bələdiyyə seçkilərinin prezident seçkilərindən fərqini və iqtisadi problemlərin güclü faktorunu göstərdi. Belə ki, təxmin etmək olar ki, ölkədə mövcud olan iqtisadi problemlər artıq ölkənin aşağı sinif kateqoriyalarında hiss edilir və bu səbəbdən AKP tərəfdarlarının əslində seçkilərdə səs dəyişdiyini deyil də, bu seçkini bir növ səssiz şəkildə boykot edib. “Nə də olsa bu seçkilər hakimiyyət dəyişikliyinə təsir etməyəcək”, düşüncəsi altında belə addım atıldığını fərz etmək olar. Hərçənd AKP tərəfindən elə də sağlam bir rəqibin ortaya çıxarılmaması da ayrıca bir səbəb faktoru ola bilər. 

Tarix təkərrür edir...

Ekrem İmamoğlunun 2019-cu ildə İstanbul bələdiyyə sədrliyini qazandığı ilk gündən etibarən istər media, istər xalq, istərsə də bir çox siyasətçilər onun Rəcəb Tayyib Ərdoğanın yolunu getdiyini söyləyirdilər. Hansı ki, Ərdoğan da buna bənzər bir ssenari çərçivəsində siyasətə gəlmişdi. İmamoğlunun prezident olması ehtimalını dəyərləndirməzdən əvvəl isə digər bir məqama daha toxunmaq düşünürəm daha uyğun olardı:

Yenidən Rifah Partiyasının yüksəlişi.

Türkiyənin keçmiş baş naziri Necmettin Erbakan-ın oğlu Fatih Erbakanın yüksəlişi artıq düşünürəm ən surpriz hadisə olaraq yadda qaldı. 6,19% - lik göstərici sözsüz ki, onları seçkinin ən surpriz namizədi edir. Gələcək tarixlərdə atası və keçmiş baş nazir Necmettin Erbakan kimi siyasətin ön sıralarına gəlmək cəhdlərini görə bilərik. Buna uyğun olaraq digər kiçik faiz göstəricələrinə sahib partiyaların da gələcəkdə güc yığmasını gözləmək olar. Son bir qeyd olaraq, Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın da baş verən bu əlamətdar hadisələri ölkə demokratikasının göstəricisi olaraq alqışlaması düşünürəm bu seçkilərin ən pozitiv məqamı ola bilər. Bələdiyyə seçkiləri həqiqətən də Cümhuriyyətin demokratik uğurudur. 

İmamoğlunun prezidentlik ehtimalı və Azərbaycan ilə münasibətlər....

Bir çoxları artıq Ekram İmamoğlunun 2028-ci il prezident seçkilərində prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğana qarşı CHP-nin bariz namizədi olaraq göstərir. Hərçənd Ərdoğan özünün 31 mart keçirilən seçkilərin onun son seçkiləri olacağını söyləyib. Lakin əgər belə olmazsa və yenidən prezidentliyə namizədlik irəli sürərsə hansı ki, bu da konstitusiya dəyişikliyini tələb edir, o, zaman burada sözsüz ki fərqli bir səhnə görə bilərik. 

Azərbaycan ilə münasibətlərin dəyişməsi qorxusu və ya belə bir fonun olması isə sözsüz ki, absurddur. Bundan əvvəl Türkiyədə keçirilən prezident seçkilərində Kılıçdaroğlunun bir sıra uğursuz, Azərbaycanı “kənar”da göstərdiyi layihə ilə çıxması sözsüz bir çoxlarında qorxu yaratmışdı. Lakin belə bir məsələdən hərçənd söz gedə bilməz. Azərbaycan və Türkiyə arasında siyasi, iqtisadi və digər sahələrdəki əməkdaşlıq, qısa müddətli, bir dəfəlik əməkdaşlıqlar deyil. Ona görə baş verən bu hadisələrin Azərbaycana təsirini gözləmək düşünürəm elə də mənalı olmaz. Hələ ki, qarşıda 4 ildən də çox bir zaman aralığı mövcuddur. Baş tutan nəticələr hərçənd nə olursa, olsun Azərbaycan bu proseslərdən təsirlənməyəcək. 

Əkbər Novruz