Son vaxtlar küçədə, məhəllədə, dayanacaqda qarşıma cins pişiklər, itlər çıxır. Onlar küçələri özünə vətən seçən heyvanlardan fərqlənirlər. Çünki gözlərini açandan isti evə, ailə, sevgi görüblər, amma indi həyatın sərt üzü onları dalanlara atıb. Daha doğrusu bunu həyat yox, müasirləşən, daha dəqiqi tiktoklaşan, hissiszləşən insan oğlu atıb. Hansı ki, texnika dövrünün insanını anlmaq getdikcə çətinləşir. Bu insan ibtidai dövrdən bu günə kimi çatıb, təkamül keçib, inkişaf edib, mədəniləşib, amma indiki insan duyğularını, hisslərini, ləyaqətini itirməkdədir.
Küçəyə atılan heyvanın sahibi vicdan hissindən qurtulmaq istəyini reallaşdırmaq üçün atdığı ilk addımıdı. Küçə itləri, pişikləri həmişə gördüyümüz mənzərə idi. İndi isə Xaski, Schot, Anqora cinsli itlər, pişiklər görürürür. Bu artıq o qədər adiləşib ki, insanları təəccübləndirmir.
Kapitalizm, sistem, insanı getdikcə qəribə bir varlığa doğru dəyişdirir. Çox demirəm, 10-15 il aralığında proseslər bu cür davam eləsə müasir insanın portertini çəkə, yaza, yarada bilərik. Təxminən bu cür olacağını düşünürəm:
- Heç vaxt gərçək dostları olmayacaq,
- Həmişə fasd-food sevəcəklər,
- Telefon, internet, sosial platformalar ən əzizləri olacaq,
- Dəyər verdikləri, inandıqları nəsnələr yalnız virtual səpkidə olacaq,
Siyahını uzatmaq da olar, amma hələki bu qədər yetərlidir. İnternet əsri insanı insandan ayrı salıb. Səhv etmirəmsə, Tarkovskinin “Solyaris” filmində deyilirdi: “İnsana insan lazımdır”. Dünyada ünsiyyət aclığı, ötəri münasibətlər, xəyanətlər, boşanmalar artıq adi hal alıb. İbtida dövrdə heyvan insana sağ qalmaq üçün lazım idi. İndiki dövrdə də insanlar heyvanlara sığınıb. Çünki heyvanlar yeganə ünsiyyət mənbəyidir. Azərbaycanda, demək olar, hər 3 ailədən biri ya pişik, ya it, ya da tutuquşu saxlayır. Təklikdən, tənhalıqdan qurtulmağın bir yolu da heyvan saxlamaq olub. Əslində, keçən əsrdə də insanlar heyvan saxlamağı çox sevirdilər. İndi isə heyvanı başqalarına görə saxlamaq dəbə minib. Tiktokda onun videosunu çəkmək üçün, layk yığmaq üçün və s.
Müasir insan qərarsız, düşüncəsi xaos içində, stressli, depressiv bir ömür sürür. Yalnızlığını heyvanlarda tapır, bir müddət sonra marağı öləziyir, heyvanı azdırır, əlindəki ağıllı telefonunda “google”-a necə xoşbəxt olaram yazır. Tapdığı videolarda, məqalələrdə özünü axtarır. Tapa bilmir. Bir də baxır ki, gecə düşüb...
Müasir insanın gələcəyə ümidi yoxdur. O ümidsizlik içindədir. İbtidai vaxtı insanın yaşamaq üçün çox səbəbləri vardı. Kəşf etmək sevdası, nəyisə tapmağın sevinci. Bu gün yuxudan oyanacam və bilmədiyim bir şeyi tapıb ortaya çıxardacam, sonra həmin tapıntımı başqaları ilə də bölüşəcəm.
Kiçik bir pritça yadıma düşür:
Tanrı eşşəyi yaratdı və ona dedi: “Sən səhərdən axşama qədər işləyəcəksən, ağır yük daşıyacaqsan. Sən ot yeyəcəksən və çox axmaq olacaqsan. Beləcə 50 il yaşayacaqsan. Bunu eşidən eşşək cavab verdi: “50 il yaşamaq! Yazığın gəlsin! 30 ildən artıq olmasın! Allah da elə etdi. Daha sonra iti yaratdı və ona dedi:
- Sən insanların dostu olacaqsan, onları qoruyacaqsan, artıq qalan yeməklərini yeyəcəksən. Beləcə 25 il yaşayacaqsan.
İt cavab verdi: “Xahiş edirəm, 10 ildən artıq yaşamaq istəmirəm”. Allah belə də etdi. Bundan sonra meymunu yaratdı və dedi: - Sən ağacdan ağaca tullanacaqsan, özünü səfeh kimi aparacaqsan. Gülməli olacaqsan və beləcə 20 il yaşayacaqsan.
Meymun cavab verdi:
- 20 il təlxək kimi yaşamaq… Xahiş edirəm mənə 10 ildən artıq ömür vermə. Allah belə də etdi.
Nəhayət, Allah insanı yaratdı və ona dedi:
- Sən - insansan. Dünyanın sahibi olacaqsan. Sənə verdiyim ağılın hesabına digər varlıqlar üzərində hakimlik edəcəksən. Beləcə 20 il davam edəcək!
İnsan cavab verdi:
- 20 il kifayət deyil. Xahiş edirəm eşşəyin imtina etdiyi 20 ili, itin imtina etdiyi 15 və meymunun imtina etdiyi 10 ili mənə ver. Allah elə etdi ki, insan 20 il adam kimi yaşasın. Sonra evlənib 30 il eşşək kimi səhərdən axşama qədər işləsin. Uşaqları olandan sonra 15 il it kimi ailəsinin keşiyində dursun və onların artığın yesin. Qocalanda isə 10 il meymun kimi səfeh kimi görsənsin və nəvələrini əyləndirsin...
