Azərbaycan xalqı, cəmiyyəti hər dəfə yazıçılar üçün tənqid mənbəyi olub. Mirzə Fətəli Axundov, Mirzə Cəlil, Mirzə Ələkbər Sabir, Seymur Baycan cəmiyyətin savadsızlığından, avamlığından, cahilliyindən yazıb. Dünya ədəbiyyatında da belə misallar var. Ceyms Coys, Milan Kundera, Knut Hamsun kimi yazıçılar da öz cəmiyyətlərini sərt formada yazılarında ciddi tənqid atəşinə tutub.
Bu yazımda azərbaycanlıları tənqid etməkdən uzaq olacağam. Çünki deyərdim ki, bizim cəmiyyət, hətta xalq humanist, xeyirxah, mərhəmət hissini itirməyib. Cəmiyyət olaraq müəyyən məsələlərdə həmrəylik nümayiş etdirə bilməsək də, duyğusal mövzularda çox həssasıq. Məsələn, hər hansı bir azərbaycanlının qapısına gedib, desən ki, acam, mənə bir parça çörək ver, o sənə, bir boşqab yemək verəcək. Dərdinə qulaq asacaq, imkanı varsa, cibinə pul da basacaq. Bəlkə də, dünyada bizim kimi insanların sayı azdır. Bəlkə artıqdır. Bunu dəqiq bilmirəm. Oxuduğum bədii əsərlərdən, izlədiyim filmlərdən, gəzdiyim Gürcüstan və Rusiya ölkələrinin şəhərlərindən bildiyim qədər bizim xalqımız qədər həssas, canayanan millət yoxdur.
Gəlin, bunu öz yaşadığım hadisələrlə, nümunələrlə göstərim. Bacımının gözü xeyli zəifləmişdi, artıq ciddi fəsad törədə bilərdi. Həkim vaxtında əməliyyat olmasa kor olacağını da demişdi. Əməliyyat kifayət qədər bahalı idi. Çarəsiz qaldığımızdan sosial şəbəkədə elan verdik ki, əməliyyat puluna kömək edin. Heç 1 ay tamam olmadı ki, pul yığıldı və bacım kor olmaqdan xilas oldu. Bunu yas qurmaq, ağlaşma üçün demədim. Sadəcə vəziyyəti olduğu kimi sizin ixtiyarınıza verirəm.
Neçə dəfə olub, təzə ailə quranda maddi vəziyyətimə görə çətin situasiyalara düşmüşəm. Bu mənada da dadıma cəmiyyətimiz yetişib. Ərk edə biləcəyim şəxslər köməyini məndən əsirgəməyib.
Başqa bir misal çəkim. Valideynlərimi itirəndən sonra universitetdən xaric edilmişdim. Universtitetin təhsil haqqını ödəyə bilmədiyimə görə havada qalmışdım. Burda da cəmiyyətimizin bir üzvü təhsil haqqımı ödəməklə mənə böyük yardım əlini uzatmışdı.
Belə misallar çoxdu. Saymaqla bitməz. Yəni deməyim odur ki, Azərbaycan cəmiyyəti xeyixahlıqda ən uca yerdədir. Yaşadığım qəsəbədə “nisyə market” var. Müştərilərin ümid yeridi o market. Kiminsə evində bir quru çörəyi qalmayanda o marketə üz tutur. Ora, əslində, market yox, məbəddir. İnsanları ac qoymayan məbəd.
Bəlkə də, çox hissiyyatlı yazıram, amma qəti elə düşünmürəm ki, cəmiyyətimiz xeyirxahlıqları, yaxşı əməlləri ilə inkişaf edəcək. Bunun inkişafla əlaqəsi yoxdur. Vicdan ya mövcud olan, ya da olmayan məfhumdur. Düzdü, bizim də çatışmayan tərəflərimiz var. Yaza-yaza onları düzəltməliyik.
Arzu edirəm ki, cəmiyyətimiz yaza bilmədiyim müəyyən məsələlərdə birlik nümayiş etdirib firəvan şəkildə yaşayar.
Arzu edirəm ki, cəmiyyətimiz inkişaf etmiş, modern xalqların da sırasına qoşulsun. Çünki bu xalq, həqiqətən də, buna layiqdir.
